باور قدیمی واسنگ در فرهنگ چوپانی بالاده/ در سال‌های نه چندان دور که در هر مرتع و جنگل، کوه و دشت و مزرعه در اطراف بالاده، گله گله گوسفند چرا می‌کردند و تعدادشان گویی از شمار ۱۵۰۰۰ هم افزون بود، و هنوز بیماری‌ها و داروهای دامی کشف نشده بود، هر نوع بیماری دام و یا انسان برای خود راه درمانی داشت که گاه ریشه در تجربه، گاه ریشه در حدس و گمان و یا ریشه در باورهای عامیانه داشت که بصورت سینه به سینه از نسلی به نسلی دیگر منتقل می شد. زیبایی فرهنگ عامه مردم بالاده در این است که گاه باورپذیری علمی یک موضوع را چنان سخت می کند که ناچار باید به آن احترام بگذاریم و از زاویه دید مردم بالاده و مقطع زمانی گذشته به آن بنگریم و قبول کنیم که در گذشته چنین باورهایی تا چه اندازه برای مردم اهمیت داشت. « واسنگ » یکی از این باورهاست.

در شمال غربی قله شاهدژ (در شمال بالاده. بخش چهاردانگه ساری) و نزدیک به دشت وِلمِت، دو قطعه سنگ بسیار بزرگ چسبیده به ‌هم قرار دارند (به اندازه دو کامیون) که در قسمت پایین آنها فضای خالی به اندازه رد شدن یک گوسفند وجود دارد. این سنگ ها را واسنگ می‌گویند و زمین این ناحیه را « واکَمِر » می ‌نامند.

 باور اهالی بالاده و چوپانان قدیمی بر این است که اگر گوسفندانِ یک «بِلیک» دچار سقط جنین و یا بیماری‌های مفصلی و حرکتی گردند، با رد شدن از زیر این دهنه سنگی، شفا پیدا می‌کنند و بیماری از تن دام خارج می شود. این باور امروزه با از بین رفتن دام ها و مرگ چوپانان قدیمی و بر افتادن شغل دامداری و درمان دام ها با دارو به مرور کم رنگ و کم رنگتر شده و جایگاه خود را از دست داده است.

 « وا » یا باد در زبان مردم بالاده به بیماری مفصلی که دارای درد شدیدی نیز می‌باشد، گفته می‌شود  و به کسی که این بیماری را بگیرد، می‌گویند « بادخُوش » شده است. این بیماری امروزه « تب مالت » یا « بروسلوز » نام دارد و از دسته بیماری‌های مشترک دام و انسان می‌باشد و قابل درمان است.

 بلیک: گله گوسفند

 نوشته: هادی کاردگر (فرزند موسی اصغر)/ بازنویسی و توضیحات: عین‌اله آزموده