نکات آماری در باره قیام کربلا /صادقعلی توبه / حضرت حسین بن علی (ع) امام سوم شیعیان بر علیه ظلم و ستم یزیدبن معاویه خلیفه اموی قیام کردند و از مدینه به مکه و از آنجا به سوی عراق حرکت نمودند تا به سرزمین کربلا رسیدند و واقعه عظیم کربلا رقم زده شد. واقعه کربلا فقط یک بار در طول تاریخ رخ داده است، لکن این رویداد بی‌ بدیل و مسائل قبل و بعد از آن را افراد مختلفی نقل و روایت نموده اند، به همین خاطر برخی از اطلاعات و آمارهای راویان و تاریخ نویسان با یکدیگر تفاوت دارد. با استفاده از آمار می توان به زوایای مختلف واقعه کربلا و مظلومیت اباعبدالله (ع) و یارانش و هم چنین شقاوت و ستمگری یزید و لشگریانش بهتر پی برد و آشنا شد. در این مجال خلاصه ای از اطلاعات مربوط به قیام کربلا (۱۷۲ مورد) آورده می شود.

                    صادقعلی توبه / محرم الحرام سنه ۱۴۳۴ آبان ۱۳۹۱

……………………………………………………………………………..

سادوا: از جناب حجت الاسلام صادقعلی توبه بالادهی بخاطر گردآوری و ارسال این مطلب ارزنده برای درج در سایت سادوا صمیمانه سپاسگزاری می کنیم و امیدواریم خواندن این مطلب که شاید تاکنون از آنها بی اطلاع بوده ایم، باعث آگاهی و فهم بیشتر ما از قیام کربلا شود.

تابلوی مینیاتور ظهر عاشورا/ اثر استاد فرشچیان

الف.  ویژگی های جغرافیایی منطقه کربلا در ۶۱ هجری قمری

1. سرزمین کربلا در شرق کشور عراق امروزی، در ایران جنوب غربی و در شمال شرقی سرزمین حجاز واقع شده است.
2. کربلا در حاشیه فرات و قبرستان یهود قرار گرفته است.
3. واقعه کربلا نزدیک رودخانه دجله و فرات اتفاق افتاده و دجله در سمت چپ و فرات در سمت راست آن است.
4. اردوگاه حسینی در حاشیه نهر علقمه که از فرات منشعب شده، قرار داشت که نخلستانی نیز در آن نزدیکی بود.
5. از نظر آب و هوایی در منطقه خشک و گرم قرار دارد.
6. هوا در موسم تابستان با گرمای مخصوصی همراه است.
7. بستر زمین منطقه رملی و نیمه جنگلی است.
8. زمین کربلا دارای تپه ماهور و پستی و بلندی های بسیار است.
9. از نظر اهمیت جغرافیایی در آن دوران، سرزمینی در نقطه ای کور، منزوی و فراموش شده، فاقد هر گونه امتیاز و اهمیت ویژه سیاسی، فرهنگی، نظامی و اقتصادی است.

ب. خصوصیات حرکت زمینی سید الشهدا (ع)

1. عقب نشینی تاکتیکی در زمان غیر قابل پیش بینی.
2. بهره گیری از زمین برای ایجاد جنگ روانی.
3. انتخاب کمیّت زمین برای به دست گرفتن ابتکار عمل در جنگ.
4. در اختیار گرفتن زمان و سلب آن از دشمن.
5. به دست گرفتن ابتکار حرکت و سلب اختیار از دشمن.
6. سلب هر گونه بهره گیری استراتژیک از زمین توسط دشمن.
7. ایجاد توازن دفاعی.
8. تجزیه نیرو و تغییر جهت دشمن به سمت ضعف.
9. به هم زدن نظم تشکیلاتی و ایجاد تغییر در قرارگاه جنگی دشمن.
10. اخلال در سیستم تصمیم گیری فرماندهان نظامی.
11. به دست گرفتن ابتکار عمل در زمین.
12. به موضع انفعالی کشیدن دشمن.
13. استفاده از پوشش طبیعی و تصنعی زمین و بهره گیری از آن برای استتار و اختفاء.
14. جلوگیری از تمرکز قوا هنگام حمله دشمن و ایجاد فاصله جغرافیایی بین فرماندهی، تدارکات و ارتباطات.
15. ایجاد شتابزدگی در تصمیم گیری نظامی و کندی در عمل دشمن.
16. افزایش محدودیت در میدان عمل و کاهش شدید میزان کارآیی دشمن.
17. تعیین جهت حمله و نوع آرایش جنگی دشمن به وسیله زمین.
18. به دست گرفتن ابتکار عمل در سازماندهی و تجدید سازمان از لحاظ کیفی و کمی.
19. تعیین نوع بهره وری از برای دشمن به صورت مطلوب.
20. موضع گیری و آرایش مطلوب در دفع حمله.
21. احراز آمادگی در هر شرایطی تا هر زمان و سلب آمادگی از دشمن به وسیله زمین.
22. بدون حرکت و صرف انرژی، آرایش دشمن را برای چند ساعت به صورت جنگ روانی برهم زد.

 پ. مختصات جبهه جنگی در کربلا

1. نام عملیات: هیهات من الذله
2. سال عملیات: ۶۱ هجری قمری
3. ماه عملیات: محرم الحرام
4. روز عملیات: جمعه دهم محرم
5. نوع عملیات: جهاد ابتدایی
6. استراتژی حرکت و حمله: افشای چهره نفاق و تشکیل حکومت
7. موضع جنگی: دفاعی
8. طول جبهه دفاعی: ۱۸۰ متر
9. طول محور عملیات: ۳۶۰ متر
10. فاصله خیمه ها از یکدیگر: دو متر
11. تعداد خیمه ها: ۶۰ عدد.
12. ترکیب کیفیت نیروها: از قبیله بنی هاشم، یاران، زنان و کودکان.
13. وضعیت روحی و روانی نیروها: عاشقانی حفاظت پیشه .
14. تعداد سواره نظام : ۳۲ نفر .
15. تعداد پیاده نظام: ۴۰ نفر .
16. تعداد کل نیروهای رزمی: ۷۲ نفر.
17. فرمانده کل قوا: سید الشهدا حسین بن علی (ع) .
18. پرچمدار لشکر: ابوالفضل العباس (ع) .
19. فرمانده سمت راست: زهیر بن قین.
20. فرمانده سمت چپ: حبیب بن مظاهر.
21. وضعیت تدارکات: محاصره کامل.
22. وضعیت تجهیزات: کمبود شدید .
23. وضعیت آب و آذوقه: محاصره (تشنگی و گرسنگی)
24. موقعیت جغرافیایی: قتلگاه
25. زمان و ساعت شروع حمله: دو ساعت گذشته از روز (۸ صبح).
26. رمز عملیات: لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم.
27. نوع آرایش جنگی: ساعتی – مثلثی – نعلی.
28. تعداد بر هم زدن آرایش دشمن : در سه مرحله که مرحله چهارم به جنگ تن به تن انجامید
29. طول مدت عملیات: هشت ساعت
30. پایان عملیات: غروب آفتاب همان روز٫

ت. مختصات جبهه جنگی یزید بن معاویه

1. نام جنگ و عملیات: بیعت ظالمانه
2. استراتژی عملیات: محو کامل اسلام ناب محمدی
3. ترکیب کیفیت نیرو: مردان مجهز و آماده
4. موقعیت جغرافیایی: استراتژیک ترین منطقه
5. وضعیت روحی و روانی: در خواب کامل سیاسی
6. تعداد سواره نظام: به علت کثرت آنان نامعلوم
7. تعداد پیاده نظام: به علت کثرت آنان نامعلوم
8. کل نیروی رزمی: حدود ۳۰ هزار نفر.
9. فرمانده کل لشکر: عمر سعد
10. پرچمدار لشکر: درید، غلام عمر سعد
11. فرمانده سواره نظام: عروه بن قیس احمصی
12. فرمانده پیاده نظام: شیث بن ربعی
13. فرمانده ستون سمت راست: عمرو بن حجاج
14. فرمانده ستون سمت چپ: شمر بن ذی الجوشن.
15. وضعیت تدارکات: سریع، به موقع و فوق العاده
16. وضعیت تجهیزات: به میزان چند ماه
17. وضعیت آب: مسلط بر رود فرات
18. وضعیت آذوقه: به میزان چند ماه
19. ۱۹٫ نوع جنگ: تهاجمی
20. ۲۰٫ موازنه قوا: برتری کمّی به نسبت ۴۰۰ نفر در مقابل یک نفر.
21. ۲۱٫ خط مشی سیاسی و فرهنگی: نفاق
22. رمز اول عملیات: لشکر خدا به پا خیزید
23. رمز دوم عملیات: پرتاب تیر توسط عمر سعد
24. تعداد آرایش: سه تا
25. آرایش اول: مدور، پله چپ و راست (پیاده سنگین)
26. آرایش دوم: ستون سمت چپ، سواره سنگین
27. آرایش سوم: ستون سمت راست، سواره سنگین
28. تن به تن: خطی، بسیجی، عمومی، سواره
29. رعایت قوانین جنگی: نقض کامل.

ث. تقویم و روز شمار قیام کربلا

1. روز قمری واقعه کربلا: ۱۰ محرم
2. روز خورشیدی واقعه کربلا: ۲۱ مهر ماه
3. دوم محرم ۶۱ هجری: ورود امام حسین(ع) به کربلا و فرود آمدن در آنجا.
4. سوم محرم : ورود عمر سعد به کربلا، به همراه چهار هزار نفر از سپاه کوفه برای بیعت.
5. پنجم محرم ۶۱ هجری ورود شیث بن ربعی با چهار هزار نفر به سرزمین کربلا.
6. هفتم محرم: رسیدن دستور از کوفه بر ممانعت سپاه امام از آب: ۶۱ هجری.
7. نهم محرم: ورود شمر با چهار هزار نفر سپاه به کربلا همراه با نامه ابن زیاد به عمرسعد، مبنی بر جنگیدن با حسین (ع) و کشتن او.
8. دهم محرم: درگیری یاران امام، با سپاه کوفه.
9. یازدهم محرم: حرکت سپاه عمرسعد و اسرای اهل بیت از کربلا به کوفه.
10.  ماه صفر ۶۱ هجری: ورود اسرای اهل بیت از کربلا به دمشق در سوریه امروزی.
11.  بیستم صفر ۶۱  هجری: بازگشت اهل بیت از سفر شام به مدینه:.

ج. آمارهایی از آغاز و انجام نهضت خونین کربلا

1.  قیام حضرت امام حسین (ع) از زمان خودداری از بیعت با یزید تا روز عاشورا: ۱۷۵ روز
2.  آغاز و خاتمه قیام امام حسین (ع): مدینه به مکه و کربلا
3.  مدت قیام امام حسین (ع): یک هفته در مدینه، چهار ماه و ۱۰ روز در مکه،
4.  مدت ۲۳ روز بین راه مکه تا کربلا
5.  تعداد منزل هایی که کاروان امام حسین (ع) از آنها عبور کرد: ۱۸منزل ( به روایتی ۲۵ منزل).
6.  فاصله منزل ها با یکدیگر: حدود سه فرسنگ و گاهی پنج فرسنگ (هر فرسنگ ۶ کیلومتر است)
7.  تعداد منزل هایی که اسرای اهل بیت امام حسین(ع) از کوفه تا شام از آن عبور کردند: ۱۴ منزل
8.  تعداد نامه های دریافتی امام حسین (ع) از کوفه: ۱۲ هزار نامه
9.  تعداد بیعت کنندگان با فرستاده امام حسین (ع) «مسلم بن عقیل» به کوفه: ۱۸ هزار نفر.
10.  تعداد فرزندان ابیطالب که در کربلا شهید شده و نام آنها در زیارت ناحیه آمده است: ۱۳ نفر.
11.  تعداد فرزندان ابیطالب که نام آنها در زیارت ناحیه به عنوان شهید کربلا آمده است: ۱۷ نفر.
12.  تعداد کودکان بنی هاشم در بین شهدای کربلا: سه نفر
13.  تعداد اعضای خاندان بنی هاشم که در واقعه کربلا شهید شدند: ۳۳ نفر
14.  تعداد فرزندان امام حسین (ع) که در کربلا شهید شدند: سه نفر
15.  تعداد فرزندان امام علی (ع) که در کربلا شهید شدند: ۹ نفر.
16.  تعداد فرزندان امام مجتبی (ع) که در کربلا شهید شدند: چهار نفر
17.  تعداد فرزندان جعفر بن ابیطالب که در کربلا شهید شدند: ۴ نفر
18.  تعداد شهدا و افرادی که نامشان در زیارت «ناحیه مقدسه» آمده است: به غیر از سالار شهیدان و خاندان بنی هاشم، ۸۲ نفر
19.  مجموع شهدای کوفه، از یاران امام حسین(ع): ۱۳۸نفر
20.  تعداد غلام های شهید کربلا: ۱۲ نفر.
21.  تعداد سرهای شهدای کربلا که توسط دشمنان از بدن جدا شده و کوفه بردند: ۷۸ سر
22.  تعداد شهیدانی که سرشان از تن جدا نشد: دو نفر
23.  تعداد افرادی که دشمنان سرهای بریده آنها را سمت امام حسین (ع) پرتاب کردند: سه نفر
24.  تعداد سرهای بریده حمل شده توسط قیس بن اشعف رئیس قبیله بنی کنده: ۱۳ سر
25.  تعداد سرهای بریده حمل شده توسط رئیس هوازن: ۱۲ سر
26.  تعداد سرهای بریده حمل شده توسط قبیله بنی تمیم: ۱۷ سر
27.  تعداد سرهای بریده حمل شده توسط قبیله مذحج : ۶ سر
28.  تعداد سرهای بریده حمل شده توسط افراد متفرقه از قبایل گوناگون: ۱۳ سر
29.  شهیدانی که در کربلا سر از پیکرشان جدا نشد: حضرت علی اصغر (ع) و حربن یزید ریاحی.
30.  تعداد زخم های نیزه بر بدن مطهر امام حسین (ع): ۳۳ زخم
31.  تعداد ضربه های شمشیر بر بدن مطهر امام حسین (ع): ۳۴ ضربه
32.  سن سیدالشهدا (ع) در هنگام شهادت: ۵۷ سال
33.  سن حضرت علی اکبر در زمان شهادت: ۲۷ سال
34.  تعداد افرادی که بعد از شهادت سیدالشهدا (ع) بر بدن آن حضرت اسب تاختند: ۱۰ نفر
35.  تعداد افرادی که حضرت سیدالشهدا(ع) در روز عاشورا برای آنان مرثیه خواند: ۱۰نفر.
36.  تعداد کودکان و نوجوانان شهید واقعه کربلا که به سن بلوغ نرسیده بودند: ۵ نفر
37.  تعداد افرادی که امام حسین (ع) در شهادت بر آنان درود و رحمت فرستاد: دو نفر
38.  تعداد شهدایی که سیدالشهدا (ع) در واقعه کربلا بر بالین آنها با پای پیاده رفت: هفت نفر
39.  تعداد پیکرهایی که در واقعه کربلا توسط دشمنان قطعه قطعه شدند: سه نفر
40.  تعداد اصحاب حضرت رسول (ص) که در واقعه کربلا شهیدشدند: پنج نفر.
41.  تعداد غلام هایی که در جریان واقعه کربلا و در بصره شهید شدند: یک نفر
42.  تعداد یاران امام حسین (ع) که در کربلا به اسارت در آمدند: دو نفر
43.  تعداد مردان و پسرانی که در واقعه عاشورا به اسارت درآمدند: هشت نفر
44.  تعداد افراد اسیر شده در واقعه کربلا که به سن بلوغ نرسیده بودند: شش نفر.
45.  تعداد یاران امام حسین(ع) که بعد از او به شهادت رسیدند: چهار نفر
46.  تعداد افرادی که در کربلا با حضور پدران شان به شهادت رسیدند: هفت نفر
47.  تعداد زنانی که در کربلا به شهادت رسیدند: یک نفر/ «ام وهب» همسرعبدالله بن عمیر کلبی.
    ۴۱٫  تعداد زنانی که در واقعه کربلا از خیمه خارج و به دشمن حمله ور شدند: پنج نفر
48.  تعداد افرادی که بعد از شهادت امام حسین (ع) وسایل او را غارت کردند: ۱۰ نفر
49.  تعداد شهدای کربلا که با خانواده در این واقعه حضور داشتند: سه نفر
50.  لقب گروهی ازشیعیان کوفه که به خونخواهی شهدای کربلا قیام کردند: توابین
51.  از اصحاب خاص امیرالمؤمنین که در کربلا شهید شد: حبیب بن مظاهر
52.  از شهدای کربلا و مؤذن سیدالشهدا(ع): حجاج بن مسروق جعفی.
53.  شهیدی که به بهانه آب دادن اسب خویش از اردوگاه عمر سعد جدا شده و امام حسین(ع) پیوست: حربن یزید ریاحی
54.  کسی که کودک شیرخوار امام حسین(ع) را به شهادت رساند: حرمله
55.  قاتل طفلان مسلم بن عقیل: حارث
56.  قاتلی که به دستور ابن زیاد، مسلم ین عقیل را بالای دارالأماره بردو سر از بدن جدا کرد: بکیربن حمران احمری.
57.  شهدایی که سرهایشان در روز عاشورا توسط دشمن به سمت امام حسین(ع) پرتاب شد: عبدالله بن عمیر کلبی، عمروبن جناده، عابس بن ابی شبیب شاکری.
58.  شهدایی که پیکر آنها در واقعه کربلا توسط دشمن قطعه قطعه شد: حضرت ابوالفضل العباس(ع)، حضرت علی اکبر، عبدالرحمن بن عمیر.
59.  شهدایی که حضرت سیدالشهدا(ع) در روز عاشورا برای آنان مرثیه خواند: حضرت علی اکبر، حضرت ابوالفضل العباس، حضرت قاسم، عبدالله بن حسن، عبدالله طفل شیر خوار، مسلم بن عوسجه، حبیب بن مظاهر، حربن یزید ریاحی، زهیربن قین، جون.
60.  کودکان و نوجوانان شهیدی که به سن بلوغ نرسیده بودند: عبدالله بن الحسین (علی اضغر) کودک شیر خوار امام حسین(ع)، عبدالله بن الحسن(ع)، محمدبن ابی سعید بن عقیل، قاسم بن الحسن(ع)، عمروبن جناده انصاری.
61.  تعداد شهدایی که اصحاب حضرت رسول(ص) بودند: انس بن حرث کاهلی، حبیب بن مظاهر، مسلم بن عوسجه، هانی بن عروه، عبدالله بن بقطرعمیری.
62.  غلام هایی که در رکاب سالار شهیدان به شهادت رسیدند: نصر و سعد از غلامان امام علی(ع)، منحج غلام امام حسن مجتبی(ع)، اسلم و غارب دو تن از غلامان امام حسین(ع)، حرث غلام همزه، جون غلام ابوذر غفاری، رافع غلام مسلم ازدی، سعد غلام عمر صیداوی، سالم غلام بنی المدینه، سالم غلام عبدی، شوذب غلام شاکر، شیب غلام حرث جابری، واضح غلام حرث سلمانی.
63.  افرادی که بعد از شهادت امام حسین (ع) به شهادت رسیدند: سعد بن حرث، ابوالحتوف، سوید بن ابی مطاع که مجروح بود، محمد بن ابی سعید بن عقیل.
64.  شهدای کربلا که در حضور پدران خود به شهادت رسیدند: حضرت علی اکبر(ع)، عبدالله بن حسین(علی اصغر)، عمرو بن جناده، عبدالله بن یزید، عبیدالله بن یزید، مجمع بن عائذ، عبدالرحمن بن مسعود.
65.  زنانی که در واقعه کربلا به دلایلی از خیمه ها بیرون آمده و به دشمن حمله ور شدند: حضرت زینب کبری (س)، کنیز مسلم بن عوسجه، مادر عمرو بن جناده، ام وهب همسر عبدالله کلبی، مادر عبدالله کلبی.
66.  اولین نفر از خاندان بنی‌هاشم که در کربلا به شهادت رسید: حضرت علی اکبر (ع) امام حسین(ع).
67.  شهدایی که با خانواده های خود در این حماسه ماندگار شرکت داشتند: جناده بن حرث، عبدالله بن عمیر کلبی، مسلم بن عوسجه.
68.  مردان و پسرانی که در واقعه عاشورا به اسارت در آمدند: امام زین العابدین(ع) که ۲۳ ساله بودند و به علت بیماری در جنگ شرکت نداشتند)، امام محمد باقر(ع) که کودکی ۵ ساله بودند، عمربن حسین، حسن بن حسن، زید بن حسن، عمر‌‌بن ‌حسن، محمد بن عمر بن حسن، محمدبن حسین.
69.  امسال، ۱۳۷۳ سال قمری است که از قیام کربلا می گذرد.
70.  قیام حسینی بر خلاف تمام قیام های آزادیخواهانه و ظلم ستیزانه در جهان که پس از مدتی به تاریخ پیوسته اند، همواره در طول تاریخ زنده مانده و خواهد ماند.
71.  از مهمترین درس های نهضت کربلا و الفبای نخست فرهنگ عاشورا: آزادگی است.