یادداشت زیر از سوی آقای کاوه کاردگر بالادهی (فرزند آقای علی کاردگر و نوه مرحوم کربلایی رحمان پناهی) پژوهشگر جوان موسیقی و نوازنده کمانچه (که تاکنون در چندین کنسرت موسیقی سنتی در سطح کشور برنامه اجرا کرده اند) برای انتشار در سایت سادوا برای ما ارسال شده است. ضمن سپاس فراوان از این هنرمند گرامی لازم است یادآوری گردد که انجمن فرهنگی و سایت سادوای بالاده از یادداشت و مقاله های شما همولایتی های گرامی بالادهی و دوسرشماری در زمینه های مختلف فرهنگی، اجتماعی، علمی و … استقبال کرده و آماده انتشار آن و بهر مندی از دیدگاه های ارزنده شما در برنامه ریزی های فرهنگی می باشد.

***

ضرورت انجام پژوهش های فولکلوریک در حوزه فرهنگی بالاده/  کاوه کاردگر بالادهی/  پژوهشگر موسیقی

هر چند تاریخ پژوهش‌های حوزه فولکلور یا فرهنگ مردم در ایران به کمتر از هشتاد سال می‌رسد، تاکنون اما پژوهش‌های بسیاری در باره فولکلور اقوام مختلف ایرانی صورت گرفته که بیشتر آنها در خور اهمیت و دارای ارزش فراوانی است.

روستای بالاده با سابقه کهن تاریخی در ناحیه کوهستانی و جنگلی بخش چهاردانگه ساری واقع شده و یکی از مناطق دارای فرهنگ فولکلور غنی بوده که تاکنون پژوهش های جامع فولکوریک از سوی پژوهشگران در آن صورت نگرفته است. هر چند در سالهای گذشته قدمهای مثبتی از سوی تعدادی از اهالی علاقمند به فرهنگ در این زمینه برداشته شده و بخشهایی از فرهنگ عامه بالاده و مناطق اطراف گردآوری شده که به دلیل منتشر نشدن از کیفیت، دامنه و محتوای آن بی اطلاع هستیم و گمان می رود که برخی از گردآوری های فولکلوریک بر اساس علاقه شخصی افراد جمع ‌آوری شده و کمتر از روش‌های علمی گردآوری مواد فولکلوریک در آنها استفاده شده است، در حالی که اگر این پژوهش‌ها روشمند باشند – به عنوان مثال بر اساس طرح «صادق هدایت» برای کاوش در فرهنگ فولکلور یک منطقه ارائه شوند – بسیار مناسب‌تر خواهد بود.

اگر توجه داشته باشیم که فرهنگ مردم نقاط مختلف ایران که به «خُرده فرهنگ» معروف هستند، بخش مهمی از هویت ملی ماست، اهمیت پرداختن به آن مخصوصاً در رسانه‌ها دو چندان می‌شود. مانع عمده ای که بر سر راه اجرایی شدن پژوهش‌های فرهنگ مردم وجود دارد، این است که در اطلاع‌رسانی و حمایت از این گونه پژوهش‌های فولکلوریک همچنان با مشکل روبرو هستیم.

امروزه با توجه به پراکندگی محل سکونت مردم بالاده در شهرها و روستاهای مختلف استان مازندران و سایر نقاط کشور (و جهان) به دلیل مهاجرت ۹۹ درصدی از روستا، اگر در حوزه های مختلف فرهنگ عامه بالاده پژوهش‌هایی علمی صورت گیرد، مخاطبان بسیاری خواهیم داشت که شامل پژوهشگران کشوری، دانشگاهیان و نیز اهالی بالاده می شود که به واسطه آن، مخاطبان محلی نیز از فرهنگ مردم منطقه خود آگاه شده و حتی به بازآفرینی فرهنگ نیاکان خود خواهند پرداخت. موضوع ‌های بسیار تاریخی و فرهنگی در این دیار وجود دارد که قابلیت تبدیل شدن به کتاب، فیلم مستند، سریال و… را دارد.

ممکن است این سوال مطرح گردد که «در راستای معرفی فرهنگ‌ مهجور بالاده، رویکرد پژوهش‌های فرهنگ مردم باید متمرکز بر چه محوری باشد؟» به نظر می‌رسد در این راستا یک نهاد متولی در قالب “انجمن فرهنگی سادوا” می تواند در صدد جمع‌آوری فولکلور موجود در بالاده و نواحی روستایی اطراف برآمده و در این مسیر از پژوهشگران آکادمیک و همچنین افراد خبره و پیشکسوت در فرهنگ عامه نیز استفاده کند. همچنین شهرداری‌های ساری و کیاسر نیز باید به پژوهش‌هایی که به معرفی فرهنگ مردم شهرستان ساری و بخش چهاردانگه می‌پردازند، توجه ویژه داشته باشند.

یکی از مشکلات عمده در سطح ملی این است که غالباً کتاب‌های فرهنگ مردم توسط افراد عادی و حتی کم سواد نگاشته شده و کمتر دیده می‌شود که افراد تحصیلکرده در رشته‌های مرتبط به تدوین این گونه کتاب‌ها بپردازند، در حالی که اگر فولکلور یک منطقه توسط فولکلوریست‌ها و با اصول علمی جمع‌آوری شود، تفاوت عملکرد و نتیجه بارز خواهد بود. البته یادآوری این نکته نیز لازم است که جمع‌آوری این آثار توسط هر کسی که به زادگاه خود علاقه دارد، کار ارزشمندی است؛ اما مشکل اصلی روشمند نبودن پژوهشها و گردآوریها و نیز حمایت نکردن نهادهای فرهنگی از این پژوهش‌هاست.

محورهایی که پژوهش‌های فرهنگ عامه بالاده باید بر آن‌ها متمرکز باشد را می توان به شرح ذیل بیان نمود:

۱٫ گردآوری تمامی مواد فولکلوریک شامل تاریخ شفاهی، آداب و رسوم، جشنها و عزاداریها، زبان و گویش و لهجه، بازیها، ضرب المثل ها، باورها، لباس، خوراک، معماری و … هر چند برخی از این مواد در سال‌های گذشته جمع‌آوری و کتاب «پیرُن گفته » شامل ضرب المثل های بالاده و منطقه دوسرشمار نیز چاپ شده ‌است، اما باید توجه کرد که چه تحولاتی در فولکلور بالاده از دهه‌های گذشته تاکنون ایجاد شده است. این کار هم نیازمند حمایت مردم و هم متولیان امور فرهنگی در سطح استان مازندران است.

 ۲٫ انطباق پژوهش‌های فرهنگ عامه بالاده با نیازهای جامعه در راستای حفظ و احیای میراث نیاکان.

۳ . توجه جدی به موضوعات فرهنگ مردم با رویه تحلیلی ـ پژوهشی.

۴ . نهادینه ساختن پژوهش‌های فرهنگ مردم بالاده با راه‌اندازی کارگروه های تخصصی. بدین ترتیب افراد متخصص به جمع آوری و تجزیه و تحلیل مواد گردآوری شده از فولکلور خواهند پرداخت.

۵ . از آنجایی که در سال های گذشته توجه به فرهنگ مردم در این دیار مورد اقبال عمومی واقع گردیده و صدای فرهنگ بومی و ریشه دار همواره در دل و جان مردم طنین انداز است، در گام اول عملیاتی شدن پژوهش های فولکلور پیشنهاد می شود کلیه علاقمندان، متخصصان فرهنگی و پژوهشگران فرهنگ عامه با محوریت انجمن فرهنگی سادوای بالاده گرد هم آمده و با برگزاری جلسات هم اندیشی و همچنین تمرکز فعالیت ها و نشر آثار پژوهشی به پیگیری جدی موضوع اهتمام ورزند.