اولين باري كه به جنگ رفتم/ عين اله آزموده

اولين باري كه به جنگ رفتم/ عين اله آزموده / بمناسبت سي و سومين سال آغاز جنگ تحميلي/ مادر، فتيله سماور نفتي را كمي پايين كشيد و چند بار صدايم زد تا بيدار شدم. سلام كردم و به داخل حياط رفتم. آفتاب هنوز از پشت كوه هاي « جهان مورا » بيرون نيامده ولي هوا روشن شده است. آب سرد شير حياط با هواي سرد صبحگاهي نيمه بهمن ماه 1361 چنان صورتم را سوزاند كه با آستينم تند تند آب روي صورتم را خشك كردم و سريع به داخل اتاق دويدم و صورتم را تا چند انگشت مانده به فلز داغ ديواره بخاري هيزمي پايين آوردم تا گرم شود. مادر دو تا استكان چاي ريخت. يكي براي خودش و يكي براي من. موقع خوردن چاي زير چشمي به صورتش نگاه كردم. آثار پيري كم كم در صورتش نمايان شده است. در دلم مي گويم امروز صبح مادر چقدر آرام صبحانه مي خورد. نكند بويي برده باشد. بر خودم مسلط مي شوم و براي اينكه خودم را زودتر از اين حس رهايي بدهم، صبحانه را نيمه كاره رها مي كنم و دفتر و كتابم را بر ميدارم. به اتاق بغلي مي روم كه خواهرانم هنوز آنجا خوابيده اند و آرام و بي سر و صدا ساك دستي كوچك و كرم رنگ كه شكلش مثل يك لوله كلفت افقي هست را بر مي دارم؛ داخلش چيز زيادي نيست: كتوني رنگ و رو رفته،‌ حوله حمام و يك عرق گير و جوراب. دوباره به اتاقم بر مي گردم و به مادر مي گويم « امروز بعد از مدرسه به خانه نمي آيم، از طرف مدرسه برايمان مسابقه فوتبال گذاشته اند و عصر ديرتر مي آيم ». دلم مي خواهد مادر را بغل كنم و صورتش را ببوسم و از او خداحافظي كنم. شايد اين آخرين ديدارمان باشد و حيف است خداحافظي نكرده بروم؛ ولي باز ترسيدم شك كند و مانعم شود. از وقتي كه پدر حدود يك سال و نيم پيش مرده است همه چشم اميد زندگي اش من هستم. نه! نمي توانم ! بايد بدون خداحافظي بروم. از در حياط بيرون مي روم. بر مي گردم و براي آخرين بار پنجره خانه مان را نگاه مي كنم. احساس مي كنم مادر پشت پنجره ايستاده و رفتنم را تماشا مي كند و اشك مي ريزد. دوست داشتم مادرم مقداري آتش از داخل بخاري هيزمي بر مي داشت و داخل خاك انداز فلزي مي ريخت و مقداري هم اسپند رويش مي ريخت و آب و برنجي هم پشت سرم مي ريخت و با تك تك همسايه ها خداحافظي مي كردم. به خودم آمدم و سريع خودم را به خيابان رساندم. خيابان سرد و خلوت است و يكي دو تا از بچه هاي ابتدايي به سوي مدرسه مي روند.

***

در حياط بسيج مركزي بهشهر در گوشه اي زير درخت نارنج ايستادم تا كمتر جلب توجه كنم و كسي مرا نبيند. مدتي گذشت و دوستم « عزيزالله عباسپور » هم رسيد. با هم خوش و بش كرديم. من و عزيزالله هم سن و سال و در تيم فوتبال « اميد انقلاب » در محله زيروان بهشهر بوديم و يكي دو سالي مي شود كه با هم دوست هستيم. در همين موقع « عباس مرايي » هم رسيد. عباس را كه به تازگي دروازه بان تيم گرائيل محله شده مي شناسم و با هيكل درشت و قد بلندي كه دارد خيلي از بچه هاي تيم مقابل از او مي ترسند. زمان به كندي گذشت و ساعت 10 صبح سوار ميني بوس شديم. پدر و مادرها براي بدرقه عزيزان شان آمده اند. بعضي ها خوشحال و بعضي هم گريه مي كنند. معلوم نيست از اين جمع چند نفر سالم بر مي گرديم. من اما ترجيح مي دادم هيچ آشنايي را نبينم تا با او خداحافظي كنم. وقتي ميني بوس به سوي ساري حركت كرد و از بهشهر خارج شد،‌ كمي آرام گرفتم و دلشوره ام فروكش كرد. به مدرسه فكر مي كنم كه الان زنگ دوم است و آقاي عباسي دارد جبر و رياضيات درس مي دهد و براي اينكه بچه ها خوب بفهمند چند بار مي گويد « شش كلاس به پايين درس مي دم تا همه متوجه بشن ». الان صندلي من خاليست و شايد يكي از بچه ها جايم نشسته است. اشكالي ندارد. من كه ديگر نيستم،‌ بگذار هر كس مي خواهد جاي من بنشيند.

***

ساعت حدود 4 بعدازظهر به اردوگاه ميرزاكوچك خان جنگلي رامسر رسيديم. از ميني بوس پياده شديم. يكي از پاسداراني كه در ميني بوس بود ما را به سوي ساختماني هدايت كرد و در جلوي در اصلي ساختمان ما را نگه داشت و گفت « سه شب اينجا مي مانيم تا آموزش نظامي ببينيد. خيلي از شماها آموزش نديده هستيد و اگر آموزش نبينيد نمي توانيد به جبهه بريد». دوباره دلشوره ام شروع شده است. فكر مي كردم ما را مستقيم به جبهه مي برند. محوطه اردوگاه بسيار زيبا و بزرگ و جنگلي است و مي گويند اينجا قبلاً يكي از كاخ هاي شاه بوده است. يادم افتاد الان كه دوستم « يدالله عباسي » به منزل ما مي رود تا به مادرم بگويد كه من به جبهه رفتم، چه حالي به مادرم دست مي دهد. چشمانم را بستم و قطرات اشكش را ديدم كه با گوشه چارقد سفيدش پاك مي كند و بغض گلويش را مي فشارد.

***

صبح روز سوم هوا بارندگي شده و تا ظهر روز چهارم ادامه دارد و آموزش رزمي در فضاي آزاد هم تعطيل شده و در داخل سالن ساختمان اردوگاه به ما آموزش هاي تئوري نظامي دادند. موقع ظهر به همراه يك گروه از بچه هاي گيلان سوار اتوبوس شديم و بسمت رشت حركت كرديم. جاده جالوس بر اثر بارش شديد برف بسته شده و ما براي رسيدن به قزوين و از آنجا به همدان و جنوب مي بايستي از جاده رشت – قزوين برويم. آن سالها لشگر 25 كربلا شامل استان هاي مازندران و گيلان بود و اين دو تا استان با هم در جبهه ها بودند. حدود ظهر فردا به انديمشك و دوكوهه در خوزستان رسيديم و از آنجا ما را به پادگان شهيد بهشتي اهواز بردند. اين پادگان مقر اصلي لشگر 25 كربلا در جنوب بود و تا قبل از جنگ، دانشگاه اهواز بود كه پس از جنگ، دانشگاه شهيد چمران ناميده شد. با عزيزالله و عباس و يكي دو نفر ديگر در يك اتاق هستيم. پس از استقرار و مشخص شدن جايمان، نامه اي براي خانواده ام نوشتم و خبر سلامتي ام را دادم و از مادرم عذرخواهي كردم كه بي خبر به جبهه رفتم.

***

روزي كه رفته بودم بسيج مركزي بهشهر تا براي جبهه نام نويسي كنم، پاسداري كه آنجا اسم مي نوشت نگاهي به هيكل لاغر و تركه اي من كرد و گفت « پدرت كجاست؟» گفتم عمرش را بخشيده به شما. گفت برادر بزرگتري هم داري؟ گفتم نه! گفت مادرت چطور؟ اونو چرا نياوردي؟ گفتم مادرم مريض احوال است ولي رضايت نامه داده است. از لاي كتابم كاغذي در آوردم كه در آن نوشته بوده كه با رفتن فرزندم به جبهه موافقم و پاي آن هم اثر انگشت شست خودم بود. خيلي ترسيده بودم كه نكند موضوع لو برود. آن آقا دوباره گفت شناسنامه ات را بده،. گفتم نياوردم ولي فتوكپي اش را دارم. فتوكپي را به او دادم و خدا خدا مي كردم متوجه نشود كه تاريخ تولدم را دستكاري كرده ام. از دوستانم شنيده بودم كه اگر روي فتوكپي لاك بگيري و تاريخش را عوض كني و دوباره از آن هم فتوكپي بگيري اصلاً مشخص نيست كه دستكاري شده و حتي رئيس ثبت احوال شهرمان هم متوجه آن نخواهد شد.

***

در مراسم صبحگاهي پادگان اعلام كردند كه امشب به خط مقدم مي رويم. بعد از خوردن صبحانه به ما كلاهخود،‌ اسلحه كلاشينكف، كوله پشتي و قمقمه و وسايلي ديگر دادند و وسايل شخصي خود را تحويل تداركات لشگر داديم. شب بعد از اينكه شام را خورديم سوار اتوبوسي شديم كه تمام بيرونش را گِل گرفته بودند و فقط جاي كوچكي براي ديدن راننده در شيشه جلو تميز بود. نيمه هاي شب به يك كيلومتري خط مقدم رسيديم و ما را پياده و به خط كردند. از اينجا تا سنگرها را در سكوت كامل و به آهستگي رفتيم. گهگاهي صداي سوت و انفجار خمپاره و يا تيراندازي هاي پراكنده بگوش مي رسيد. گاهي هم منوري به آسمان مي رفت و دشت را چون روز روشن مي كرد و ما بايد بلافاصله روي زمين خيز مي رفتيم تا ديده بان هاي عراقي متوجه جابجايي نيروهاي ايراني نشوند. اگر متوجه مي شدند آن منطقه را شديداً گلوله باران مي كردند. سرماي نيمه شب دشت جُفير خوزستان سردتر از سرماي صبحگاهي مازندران بود.

***

تقديم به همسنگرانم و رزمندگاني كه در طول هشت سال جنگ تحميلي، بي نام و نشان جنگيدند و مظلومانه به شهادت رسيدند و پس از جنگ نيز گمنام زيستند.