گشایش غار – قلعه صخره های جنوبی قله شاهدژ/ (گزارش مرحله سوم)/ کمیل قاسمپور/ قله زیبای شاهدژ که با قامتی استوار در شمال روستای بالاده (بخش چهاردانگه ساری و هم مرز با استان سمنان و در ۱۴ کیلومتری غرب جاده ساری به سمنان از سه راهی فولادمحله – دامغان – کیاسر) واقع شده از جذابیت های ویژه ای برخوردار است. این قله از زوایای مختلف دارای شکل های متفاوتی می باشد که ضلع جنوبی آن کاملا پوشیده از صخره های مخروطی شکل سفید رنگ به ارتفاعی حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ متر بوده که تا نوک قله ادامه دارند. در دیواره جنوبی این دیواره سنگی، غاری وجود دارد که دهانه آن به شکل بیضی سیاه رنگ بوده و از فاصله ای دور، کاملاً دیده می شود.

در قسمت جنوبی این صخره های مخروطی شکل و به فاصله ۶۰ متری از سطح زمین (جنگل و سبزه زار) دهانه ای غار مانند وجود دارد که در گذشته های دور به عنوان قلعه و پناهگاه و دیده بانی از آن استفاده می کردند و با شواهد باقیمانده، راه دسترسی به آن از سطح زمین با پله هایی از جنس سنگ و ساروج شروع می شد و تا دهانه غار ادامه داشته، یعنی بنایی دست ساز به ارتفاع ۶۰ متر راه ورود به این غار را میسر می کرد و این قلعه به قلعه های دیگر قله شاهدژ هم ارتباط داشته است.

اینکه دقیقاً از این غار در چه دوره ای و به چه منظوری استفاده می شد بر ما معلوم نیست. هم چنین این موضوع که آب و غذا با چه مشقتی به غار می رسید نیز بر ما پوشیده مانده است. از طرفی نزدیکترین چشمه آب به این غار در چراگاه های قارقچال و چمازی و سادوا در دامنه جنوبی قله شاهدژ قرار دارد که از ابتدای صخره ها باید آب را با دوش به داخل غار حمل می کردند و این کاری بسیار سخت و پر مشقت بود.

در گذشته برای دستیابی به این غار تلاش های زیادی صورت گرفته بود و حتی شخصی از اهالی یکی از روستاهای اطراف شاهدژ در حال بالا رفتن از صخره ها و رسیدن به این غار برای دستیابی به گنجی خیالی، جانش را از دست داده است. هم چنین طبق گفته اهالی بالاده و کوهنوردان، تیمی از کوهنوردان ساری در دهه ۱۳۷۰ به سرپرستی آقای حبیب اله حبیب پور و نیز در دهه ۱۳۸۰ تیمی متشکل از آقایان امید شجاعی و علی حکی به داخل این غار راه یافتند که اطلاعات خاصی اهم از کروکی یا اندازه های مختصاتی و غیره از این غار نداشتند.

در سال ۱۳۸۸ تیم فنی مشترک از شهرستان ساری و آمل متشکل از داوود لشکری، کمیل قاسم پور، امیر احسانی، حدیث نظرزاده و خانم ملکی برای دستیابی به این غار تلاش نمودند که توانستند با نصب کارگاه ها، گرده سمت راست دهانه را صعود کرده و تا تراورس کنار دهانه که ۳ متر با آن فاصله دارد پیش بروند که به دلیل کمبود وقت و خطرات ناشی از تاریکی هوا از ادامه مسیر منصرف و به پای غار برگشتند.

تیم گشایش و بازدید: کمیتة غارنوردی شهرستان ساری

مرحله اول – سال ۱۳۸۸ : کمیل قاسم پور، داوود لشکری،  امیر احسانی، حدیث نظرزاده، خانم ملکی.

مرحله دوم – سال ۱۳۸۹ : کمیل قاسمپور، سعید ایمان دوست، مجید نوذری ، آمینا میرجانی.

مرحله سوم – سال ۱۳۹۳ : کمیل قاسم پور – جابر سبک روح – کاوه آتنی مفرد

 معرفی موقعیت و توصیف تکمیلی غار: در سال ۱۳۸۹ تیمی متشکل از کمیل قاسم پور، سعید ایمان دوست، مجید نوذری و آمینا میرجانی توانستند با گشایش مسیر جدید از زیر دهانه و نصب کارگاه به داخل غار راه یابند. برای شروع کار کمیل قاسم پور و سعید ایمان دوست مسیری را تا تراورس کنار دهانه غار باز نمودند و ادامه مسیر را کمیل قاسم پور به تنهایی طی نمود که توانست به داخل غار برود که با گرفتن عکس و کشیدن کروکی مختصر و ثبت اندازه ها، از همان مسیر تراورس به بیرون بازگشته و در دو مرحله فرود و تجهیز کارگاه ها به پای غار برسد. آمینا میرجانی و مجید نوذری علاوه بر کمک برای صعود به دهانه، کار کشیدن کروکی فضای بیرون و بناهای باقیمانده پای غار را انجام داند.     

در چشم انداز بیرون غار، رشته کوه زیبای چهارنو و روستاهای بالاده ، قلعه و پایین ده در جنوب، کوه اسپه دار و نمازکوه و خط الراس نرو و قله نِزِوا در ضلع غرب و جنوب غربی کاملا قابل رویت می باشد. در فصل زمستان مناطق نام برده شده کاملاً از برف سفید پوش شده و صعود به این غار امکان پذیر نمی باشد.

 توصیف مختصری از داخل غار: غار شاهدژ به علت قرار گرفتن در زیر یک کلاهک بزرگ و ریزشی بودن زیر دهانه این غار، دسترسی به آن را مشکل کرده و سازندگان این قلعه احتمالاً با ساخت پله هایی از سنگ و ساروج در زیر دهانه غار که خرابه های باقیمانده از آن هنوز دیده می شود به قسمت داخلی غار دست یافته و اقدام به ساخت استحکامات در آن نموده بودند. در داخل غار و در دیواره ها و سقف آن کنده کاری هایی با دست ( کلنگ ، تیشه و … ) انجام گرفته تا فضایی مناسب برای نشستن و استراحت افراد بوجود بیاید.

عرض دهانه غار دو و نیم متر، ابعاد داخل غار سه و نیم در سه و نیم متر و ارتفاع آن دو و نیم متر به شکل بیضی و سقف گنبدی می باشد. ارتفاع سراسری دیواره افقی حدود ۸۰ متر بوده و از سر دیواره تا غار حدود ۲۰ متر، ارتفاع غار تا سطح زمین ۶۰ متر، ارتفاع کلاهک تا دهانه غار ۳ متر و فضای خالی زیر دهانه غار حدود ۸ متر با شیب ملایم می باشد.

برداشت (با کمی تغییر) از سایت چکاد ساری    عکسها: کمیل قاسم پور

موقعیت غار در بین صخره های ضلع جنوبی قله شاهدژ 

موقعیت غار در بین صخره های ضلع جنوبی قله شاهدژ 

نصب تجهیزات کارگاهی برای رفتن به دهانه غار

نصب تجهیزات کارگاهی برای رفتن به دهانه غار

نصب تجهیزات کارگاهی برای رفتن به دهانه غار

نصب تجهیزات کارگاهی برای رفتن به دهانه غار

نصب تجهیزات کارگاهی برای رفتن به دهانه غار

نصب تجهیزات کارگاهی برای رفتن به دهانه غار

 دهانه غار و چشم انداز بیرونی آن

 دهانه غار و چشم انداز بیرونی آن به سوی روستای بالاده. آبگیرهای قارقچال (راست) و سادوا (چپ) در چشم انداز غار دیده می شوند.

فضای داخلی غار و چشم انداز بیرونی آن به سوی روستای بالاده

فضای داخلی غار و چشم انداز بیرونی آن به سوی روستای بالاده

 چشم انداز نمای جنوبی دامنه های قله شاهدژ

 سادوا: این گزارش که در دو بخش تنظیم گردیده است در سال ۱۳۸۹ به همراه فیلم و تصاویر مربوطه به فدراسیون کوهنوردی و صعودهای ورزشی جمهوری اسلامی ایران، هیأت کوهنوردی و صعودهای ورزشی استان مازندران و هیأت کوهنوردی و صعودهای ورزشی شهرستان ساری ارایه شد تا این غار زیبا  به ثبت برسد و پس از آن از سوی آقای کمیل قاسمپور در اختیار انجمن فرهنگی سادوای بالاده قرار گرفت تا در سایت سادوا به اطلاع همولایتی های بالادهی برسد. لازم به ذکر است که آقای کمیل قاسمپور عضو انجمن فرهنگی سادوای بالاده و از دوستداران قله شاهدژ و طبیعت زیبای منطقه دوسرشمار می باشد.

جای بسی خوشبختی است که فرزندان کوهنورد بالاده به همراه دوستانشان و با همت و تلاش و عشق به زادگاه آباء و اجدادی خود، توانسته به این غار صعب العبور دست یابند. انجمن فرهنگی سادوای بالاده ضمن سپاس فراوان و تبریک به آقای کمیل قاسم پور و آقای مهندس کاوه آتنی مفرد  و دوستان غارنورد بخاطر صعود به این غار، برایشان آرزوی سلامی و تندرستی دارد.