شعری برای چنار قلعه/ شعری از امیرحمزه خلیلی واوسری
شعری برای چنار قلعه/ شعر ترکیبی فارسی و مازندرانی از آقای امیرحمزه خلیلی واوسری در وصف چنار قلعه که در همایش در سایه سار چنار قلعه توسط ایشان خوانده شد. لازم به توضیح است که واژگان داخل گیومه، به زبان تبری بوده و در انتهای هر بیت معنی آن آمده است.
سلام ای پیر پیران حوالی
بر و بارت به دل چون نقش قالی
نمی دانم چه سالی زادن توست
جوانی! کودکی! دیرینه سالی!
به رویایی شدن مانند گندم
به شادابی و سرسبزی چو « شالی » ( ساقه های سبز برنج )
فراتر از کبوترهای کوهی
به دوش آسمان بی پرّ و بالی
پر از احساس های شاعرانه
تهی از ماجرای قیل و قالی
تو با این قدمت دیرینه خویش
جواب کامل هر چه سوالی
که می گوید تو تنها یک چناری؟
تو از نسل پیاپی، یادگاری
***
همیشه در تو رازی سبز جاریست
عروسی با جهازی سبز جاریست
به وقت زوزه موسیـقی باد
به هر شاخ تو نازی سبز جاریست
کنار سایه ات « قلب الاسد » ها ( وسط گرمای تابستان )
چه خواب دلنوازی سبز جاریست
بسان مسجد قلعه کنارت
صفای جانمازی سبز جاریست
به جان هر کسی وقت دخیلت
چو « میرافضل » نیازی سبز جاریست ( امامزاده میرافضل روستای تیله بن )
هنوز از لابلای برگ هایت
صدای سوز و سازی سبز جاریست
که می گوید تو تنها یک چناری؟
نگارینی، نگارینی، نگاری
***
اگر چه هی زمستان دیده ای تو
صدای باد و بوران دیده ای تو
اگر چه نعش صد پیران ما را
بسی با چشم گریان دیده ای تو
اگر چه در غروب « نِزبی » دشت (مِه آلوده )
نیِ غمگین چوپان دیده ای تو
اگر چه در هجوم باد وحشی
سر گیسو پریشان دیده ای تو
اگر چه سال ها دور از اهالی
به سر شلاق طوفان دیده ای تو
ولیکن خوش به حالت، خوش به حالت
عروسی ها فراوان دیده ای تو
که می گوید تو تنها یک چناری؟
تو در دل خاطرات خفته داری
***
تو دیدی رقص های « چَرخِ شِلوار» ( شلوارهای چین دار قدیمی زنان )
« لَچِک پیراهن چین چین گُل دار » ( نوعی پیراهن قدیمی گلدار با چین های زیاد )
تو دیدی « زنگ و تالِ چپونا رِ » ( زنگ های گردن گوسفند و بز و گاو چوپانان را )
« نِماشون سَرا، صحرای صد بار » ( صد بار در غروب صحرا )
تو دیدی می زند از کوه « شه دژ » ( قله 2802 متری در شمال منطقه دوسرشمار )
نوای نی لبک با نغمه زار
تو دیدی « گَت بابا و گَت نِناها » ( پدربزرگ ها و مادربزرگ ها )
به « دست ایندو » بگیرد با « رَجِه کار » ( با گِل اندود کردن دیوار خانه، نقش می زند )
تو دیدی شب « شِواش مجمِه داران » ( صدای هلهله زنان و دختران سینی به سر در عروسی)
شبِ « قند اِشکنی های دِ تا یار » ( شب بله برون دو تا یار )
بخوان « یارگاله کانه گاله کانه » ( ترانه ای مازندرانی و قدیمی )
بخوان تا غم نگیرد در دلم بار
که می گوید تو تنها یک چناری؟
نمادِ قلعه در این روزگاری
***
به قدمت از همه دیرینه تر تو
به دل ها از همه بی کینه تر تو
برای دیدن تاریخ این قوم
ز هر آیینه ای آیینه تر تو
***
بسا سرشاخه هایت سایبان شد
عصای پیر و « دَس چوی » جوان شد ( چوب دستی )
چه هستی تو که حتی چوب خشکت
فراوان « هیمه ی تندیر » و نان شد ( هیزم تنور )
***
چناری تو؟ نه وَلله باغ یاسی
همیشه سبز پوش خوش لباسی
به هر جای تو ردّ یک شهید است
تو آنان را بخوبی می شناسی
***
که می دانی که آنها استوارند
صنوبر قامتان این دیارند
سه فرزند غیورت تا همیشه ( سه شهید قلعه عبدالله نظری و برادران نصرالله و نورالله عالیشاهی)
به دل ها مثل عاشق برقرارند
***
چه افرادی که زیرت آب خوردند
میان شاخه هایت تاب خوردند
چه اجدادی که مثل نان و رَندی
کنار سایه ی تو خواب خوردند
***
بسا « لَمپا و چوقا » ، ترمِه دیدی ( چراغ گردسوز، کت پشمی )
« کیجاهای دو چشمان سرمِه » دیدی ( دختران سرمه به چشم )
برای بی نهایت تا جوانمرگ
تو « موری ها » شنیدی، « بِرمِه » دیدی ( مویه کردن و گریه کردن )
***
تو مثل مردمان اندیشه داری
دلی خونین ز ضرب تیشه داری
بسان دین و مذهب در دلِ ما
تو هم در خاک اینجا ریشه داری
***
اگر چه قلعه ای را سایه ساری
به جان گفتن تو بالاده تباری
برای « وایسر » و پایین ده ما ( واوسر )
بسان تیله بن فرقی نداری
***
موضوعات مرتبط ………………………………………………………
گزارش تصویری همایش در سایه سار چنار کهنسال قلعه
سادوای جان ما . شعری از امیر حمزه خلیلی واوسری
” واوسر نقاشی است ” سروده ای از امیر حمزه خلیلی واوسری
سلام. شعر آقاي اميرحمزه خواندني و نوستالژيك است. خوب بود كه روي ابياتش بيشتر كار ميكردند، برخي اشكالها كه شايد اتفاقي باشد اگر رفع ميشد، خوب بود. در شعر واژههاي منفي نميتوانند بار مثبت داشته باشند خاصه زماني كه قرار است در جاي مثبت به كار روند. مثلا اگر به جاي واژه زوزه در اين مصرع «به وقت زوزه موسیـقی باد» واژه ديگري استفاده ميشد بهتر بود. مثل ميتوانست باشد:به وقت «بازي» يا «خوانش» يا هر چيز غير از زوزه.
يا براي اين مصرع به جاي زيرت (چه افرادی که زیرت آب خوردند) اگر ميشد چه افرادي كه پايت آب خوردند بهتر از زيرت بود.
يا
اگر چه هی زمستان دیده ای تو
هي زمستان ديدن معني زمستانهاي فراوان را نميدهد. هي واژهاي تأديبي خطابي است. گرچه ما مازندراني ها شايد آن را گاهي به جاي بسيار به كار ميبريم، اما اينجا خوش نمينشيندو منظور و هدف مازني در شعر ندارد. اگر ميشد «اگرچه بس زمستان ديدهاي تو ». به نظر بهتر از هي است. به هر حال نوشتن اينها فقط بلاغ بود و بس. وگرنه شعر خوب و زيبا بود. موفق باشيد.
آقای خلیلی،سلام
شعرهایتان همگی عالیست و نظیر ندارد………
در ضمن بکار بردن کلمات و قافیه ها به این شکل واقعا هنر خاص خود را میخواهد که شما هم آن را دارا هستید…
با تشکر
سید مصطفی ساداتی بالادهی
سلام آقای آزموده ی عزیز
امکانش هست که شعر آقای طاهری که توی همایش “در سایه سار چنار کهنسال قلعه” خواندند رو هم به روی سایت منتشر کنید؟
…………………………………………
سادوا: سلام آقا مصطفی عزیز. امیدوارم به زودی این کار صورت بگیرد.
آقای خلیلی ممنونم. از شعرتان در همایش و در سایت لذت بردم
سپاس فراوان از برادر بزرگوارم امیرخلیلی که چه نیکو در وصف چنار سرودند و خوشا بحال ما که سعادتی شد که با صدای گرمشان خاطرات خود با چنار را مرور کردیم. شعر امیر واوسری همیشه بوی صفا و محبت دارد. بواقع جناب خلیلی با ظرافت خاصی ابیات انتهایی شعرش را به اثبات رساندند. همان جان که گفتند :
اگر چه قلعه ای را سایه ساری
به جان گفتن تو بالاده تباری
برای « وایسر » و پایین ده ما
بسان تیله بن فرقی نداری
بریم کوندا
راستش بعد از پایان شعر آقای خلیلی با خودم گفتم چطور می شود که ایشان با این ظرافت ارتباط بین مردم و چنار را وصف کرده باشند تا اینکه پاسخ سوال خود را در هنگام خوردن آش پیدا کردم (بشرح زیر) ولی راستش فرصت نشد تا برای هم ولایتی هایم بیان کنم
آقای خلیلی عزیز بدون شک بقول پزشکان رَندی درمانی کردی، حتما برو یک آزمایش خون بده، احتمالا رَندی خونت خیلی بالا رفته ولی نگران نباش زبانم لال خطری شما را تهدید نمیکند، فقط به قلعه سری ها نزدیکتر شدی
راستی، امیرجان آش رَندی نِدارنِه ولی تا ماه رَمضون تِموم نَئیه از رَندی فِرنی اِستفاده هاکن چون خِله خاش مِزِه هَستِه، اَگه فِرنی لَوه رِ اَنگوست هاکونی خال کاندِه (1+5) لیگ بَخواردِه
قربان شما
محمدعلی طاهری برنتی
با تشكر از لطف همه دوستان و با اجازه از دوست خوبم عين الله آزموده شعر را در صرير (با يكي دو اصلاح كوچك) كپي مي كنم.
در خصوص مطالب عزيزم ساداتي تيله بني كه هميشه از نقد ايشان _ بي تملق _ بهره بردم بايد بگويم:
1- نمي دانستم چوب خشك چنار چنين منزلتي دارد. از كم آگاهي من بود.
2- منظور از قند اشكني شب شيريني خوران بود. اما اطلاعات شما كامل تر بود.
3- در باره: چه افرادی که زیرت آب خوردند / میان شاخه هایت تاب خوردند/ چه اجدادی که مثل نان و رَندی / کنار سایه ی تو خواب خوردند
سعي كردم در اين بند اول از تاب بازي ها بگويم كه مشروح و بسيار زيباترش را طاهري در شعرش آورده بود. در بيت دوم نيم نگاهي به داستان ته ديگ و قلعه داشتم و مي خواستم خواب در سايه چنار را به خوردن نان و رندي تشبيه كنم كه وجه شبه لذت بخشي بود و همچنين حس آميزي در خواب خوردن.
از همه بزرگواران باز هم ممنونم و خود را خاك پاي هم ولايتي ها مي دانم با لهجه اي كه در دنيا تك است.
با سلام و تشکر از جناب آقای خلیلی
شعر ایشان مثل همیشه زیبا و صمیمی بود و می دانم این شعر با صدا و لهجه ی ایشان بسیار شنیدنی بود . . . امید که فایل صوتی آن هم در اختیار همه کسانی که توفیق حضور در مراسم را پیدا نکردند قرار گیرد. آرزوی موفقیت و سربلندی برای آقای خلیلی دارم و منتظر آثار بعدی ایشان هستم.
با سلام و عرض سپاس خدمت شما آقای آزموده عزیز که شعر آقای خلیلی را در سایت قرار داده اید
همانگونه که فکر میکردم زیبا، دلنشین و خاطره برانگیز بود.
آقای خلیلی هر چند که در قلعه زندگی نکردند اما با اشعارشان نشان دادند که به تمام زوایای چنار و کل ماوقع در سایه سار چنار آگاهی کامل داشتند.
به قول شاعر هر آنچه از دل برآید لاجرم بر دل نشیند.
یک پیام هم به آقای خلیلی: سلام وادب واحترام: منتظر اشعار زیبای شما در سایت سادوا و صریر هستیم
همه پیروز و کامروا باشید
من از شعر آقای خلیلی آنقدر به وجد آمده و غرق در محتوای شعر ایشان شدم که لحظه ای از وظیفه ی خود که عکاسی از همایش چنار بود غافل شدم و بعد ها دیدم که از میان حدود 250 عکسی که از مراسم چنار گرفتم فقط و فقط یک عکس و آن هم عکسی بی کیفیت از آقای خلیلی توانستم بگیرم. شعر ایشان ذهن مرا با خود برده بود!
از آقای خلیلی بسیار سپاسگزارم که وقت و ذهن خود را برای سرودن شعر برای وطن خود اختصاص می دهند و همچنین از داشتن شعرای با ذوق منطقه ی دوسرشمار به خود می بالم.
اميرخان عزيز از اين شعر زيباي تبري در وصف چنار قلعه ببخشيد چنار دوسرشمار لذت بردم. آقاي آزموده لطفاً شعر آقاي طاهري راهم منتشر كنيد.
با سلام به آقا خلیلی شاعر توانمند و عاطفی ترین شاعر منطقه. واقعا لذت بردم خاطرات را با احساس پاک واندیشه عمیق اجتماعی پیوند زدن کاری هنرمندانه و بسیار با ارزش است. اما کمی می خواهم …. کنم . در مورد چوب خشک چنار در روستای تیله بن تا آنجا که من دیدم و می دانم بخاطر یک نوع پاکی و احترامی که به درخت چنار دارند، این چوب خشک را در تنور استفاده نمی کنند و اگر چناری قطع شود چوب آنرا فقط در حسینیه و مسجد و یا برای کار عموم می سوزانند. و بند نهم وجه شبه اجداد و نان و رندی اگر توضیح داده شود بسیار ممنونم. اگر غیر از خشک بودن و یا قابل احترام بودن و باارزش بودن است حتما بیان شود. اصلا تشبیه بکار رفته یا نه؟ شب قند اشکنی بعد از شب بله و برون یا همان ” خازندی ” است. معنی آن” زن خواهی” و زن خواستن است که اولین مرحله ی رسمی ازدواج است ( خوازندی، قند اشکنی، عقد و عروسی ) لچک هم شاید بمعنی روسری یا روسری کوچک و کم ارزش باشد که زنان در زیر روسری اصلی می پوشند مثل زیر پیراهنی. آقا خلیلی و دیگر دوستان سالم و موفق باشید. از سادوا هم بخاطر انتشار بخش های از مراسم پاسداشت چنار تشکر ویژه دارم.
……………………………………………..
سادوا: جناب آقای ساداتی. از شرح مبسوط شما و نقد و ترجمه واژگان سپاسگزارم.
با تشکر از آقای امیر حمزه خلیلی. شعر زیبا و پر متحوایی بود لاجرم بر دل نشست و خوشمان آمد. احسنت بر سلیقه بالای شاعری جنابعالی.
از خواندن شعرهای آقای خلیلی بسیار احساس شعف می کنم. سطح شعر نشاندهنده شعور بالای شاعر می باشد. منطقه دوسرشمار به این شاعر مردمی به خود می بالد.
که می گوید تو تنها یک چناری؟
تو از نسل پیاپی، یادگاری
با درود بسيار به امير حمزه عزيز و خسته نباشيد دوباره. با آمدنت به مراسم چنار رنگ و بوي خاصي به آن دادي باز هم اشك را در چشمان ما جاري ساختي چون در شعرهايت سوزها و حرف هاي زيادي نهفته است شايد ما را ياراي درك آن نباشد، در عين حال كه به چنار اشاره كردي ما را به سال هاي خوش گذشته بردي جايي كه صفا و صميميت رنگ و بوي ديگري داشت. جايي كه دوست داشتن و گفتار نيكو حرف آخر بود. امير جان خسته نباشي