چگونه عکس های قدیمی و دیجیتال را حفظ کنیم؟ عین اله آزموده / سایت ساداو / تقدیم به همولایتی های بالادهی و اهالی منطقه دوسرشمار/ امروزه با رونق و فراگیر شدن استفاده از دوربین های دیجیتال، اندک اندک دوربین های آنالوگ و عکاسی با فیلم به حاشیه رانده شده است. اما همه ما در گذشته با این دوربین ها عکاسی کرده و نگاتیو و یا عکس هایی داریم که برای ما ارزش حیاتی زیادی دارند. عکس های متعلق به گذشته های هر خانواده و یا روستا جزئی از میراث تاریخی ما می باشد که بیانگر فرهنگ ها و سنت های گوناگونی از جمله نوع پوشش و لباس،  خوراک، آرایش مو، معماری، ابزار و ادوات و … می باشد که برای تحقیق و مطالعه نسل های آینده کاربرد خواهد داشت.

گاهی این عکسها بر اثر اتفاقاتی ناخواسته و یا نادانسته دچار صدماتی می شوند که در این مقاله به چند مورد از این اتفاقات و راه های ساده برای جلوگیری از خرابی و نحوه ترمیم عکسها اشاره می شود . شاید این توصیه ها بکارتان آید.

۱ . چگونه از رنگ پریدگی عکسهای رنگی جلوگیری کنیم ؟

- همیشه عکس هایتان را دور از نور خورشید نگه دارید، اشعه ماورای بنفش خورشید حتی بصورت غیر مستقیم نیز باعث رنگ پریدگی عکس های رنگی و جزئیات عکس های سیاه و سفید می شود. بهتر است اصل عکس های رنگی و سیاه و سفید و یا آلبوم خانوادگی را در جعبه ای مقوایی و یا پاکت کاغذی سیاه و ضخیم قرار داده و از عکس هایی که می خواهیم بر دیوار منزل ما باشد، نسخه کپی تهیه کرده و نسخه کپی را بر دیوار زده و اصل عکس را ( اگر نگاتیو آن را هم نداشته باشیم) بر دیوار نزنیم که پس از مدتی رنگش خواهد پرید.

۲ . چگونه از نگاتیوها و عکس ها در برابر رطوبت محافظت کنیم؟

- جعبه عکس و نگاتیو ( و یا سندهای قدیمی و ارزشمند ) را در جای خشک و تاریک نگه داری کنید. برای جلوگیری از رطوبت زدگی عکس ها به ویژه در محیط شمال کشور، نگاتیو و عکس ها را در داخل جعبه مقوایی و یا پاکت کاغذی سیاه و ضخیم قرار داده و یک بسته کوچک رطوبت گیر نیز در داخل آن قرار دهید. ( معمولاً هنگام خرید لوازم الکترونیک و یا کفش و کیف و لباس خارجی، یک بسته کوچک رطوبت گیر در داخل جعبه آن وجود دارد. رطوبت گیر مقداری دانه های سفید رنگ سیلیکا است که درون یک کیسه نازک لفاف یا کاغذی قرار دارد ).

۳ . چگونه از نگاتیو در برابر رنگ پریدگی و رطوبت محافظت کنیم؟

نگاتیو را در قوطی فیلم سیاه رنگ و در بسته گذاشته و در یخچال نگه دارید. تاریکی محیط یخچال و سرما باعث جلوگیری از تخریب و رنگ پریدگی نگاتیو می شود. اگر نگاتیوهای شما بصورت فریم های بریده شده ۵ تایی هستند، حتماً آنها را در کاور مخصوص نگاتیو ( که از عکاسی ها قابل تهیه است) گذاشته و در تاریکی و جای خشک و با استفاده از رطوبت گیر نگهداری کنید.

۴ . اگر روی نگاتیو  اثر چربی انگشت و یا کثیفی دیده شد، چطور آن را پاک کنیم؟

هرگز با پنبه و یا دستمال مرطوب آن را پاک نکنید. در ظرف یک لیتری از آب سرد تمیز، یکی دو قطره مایع ظرفشویی ریخته و آن را با دست هم بزنید. سپس نگاتیو را وارد آن کرده و به آرامی با انگشت دست آن را تمیز کرده و  سپس یک گوشه از نگاتیو را با گیره لباس گرفته و در جایی بدون گرد و غبار ( مثلاً درون کمد در بسته ) آویزان کنید تا خشک شود. هرگز روی نگاتیو را با انگشت لمس نکنید و برای گرفتن نگاتیو به روش شکل زیر عمل کنید.

روش درست گرفتن نگاتیو فیلم

۵ . اگر روی عکس ( رنگی یا سیاه و سفید ) کثیف شد و یا لکه چربی و … دیده شد، چطور آن را پاک کنیم؟

هرگز با پنبه و یا دستمال مرطوب آن را پاک نکنید که باعث کنده شدن تصویر شده و عکس تان از بین می رود. در یک سینی یا تشت از آب سرد ( اندازه سینی کمی بزرگتر از اندازه عکس باشد ) چند قطره مایع ظرفشویی ریخته و آن را با دست هم بزنید. عکس را وارد آب کرده و به مدت یک دقیقه نگه دارید و سپس به آرامی با انگشت دست آن قسمت را تمیز کرده و  سپس یک گوشه از عکس را با گیره لباس گرفته و در جایی بدون گرد و غبار ( مثلاً درون کمد در بسته ) آویزان کنید تا خشک شود.

۶ . اگر پس از شستن، عکس حالت موج دار پیدا کرد، چه باید کرد؟

به پشت عکس و از فاصله ۴۰ سانتیمتری با اسپری حاوی آب ( مثل قوطی شیشه شور که داخلش آب باشد)، به صورت یکنواخت بپاشید تا لایه نازکی از رطوبت را بخود بگیرد. قسمت خیس پشت عکس را روی چند لایه کاغذ کاهی ( یا چند لایه روزنامه کاهی ) قرار دهید و بر روی عکس که خشک است، یک تکه کاغذ سفید قرار داده و این مجموعه را روی سطحی صاف و محکم (مثل روی میز، شیشه و … ) قرار داده و یک جسم  صاف و سنگین مثل شیشه نیز بر روی آنها قرار داده و پس از یک ساعت مشاهده می کنید که عکس تان خشک شده و دیگر موج ندارد.

۷ . اگر یک قسمت از تصویر عکس  تخریب شد چه کنیم ؟

هرگز بر روی عکس با ماژیک و قلم و … رتوش انجام ندهید. عکس را اسکن کرده و در نرم افزار فتوشاپ و با قلم استامپ، آن قسمت را رتوش کنید .

۸ . عکس را با چه مشخصاتی اسکن کنیم؟

برای چاپ عکس به اندازه واقعی، بهتر است با رزولیشن ۳۰۰ اسکن شود. عکس های سیاه و سفید با مود رنگی  Greyscale و عکس های رنگی با مود رنگی RGB  اسکن شوند .

۹ . چرا باید از عکس های دیجیتال نسخه پشتیبان بگیریم ؟

هر فایل عکس ( خواه با دوربین دیجیتال گرفته شود و یا اسکن شده باشد ) نیاز به ذخیره سازی و تهیه پشتیبان در حداقل سه نسخه ( CD  و DVD یا هارد اکسترنال) دارد تا در صورت از بین رفتن یکی از آنها، بتوانیم از دو نسخه باقی مانده استفاده کنیم . هرگز عکس های بدون پشتیبان را در هارد کامپیوتر خود ذخیره نکنید که با هر اتفاقی ( ویروس، سوختن هارد، سرقت کامپیوتر و .. ) این عکس ها برای همیشه از دست شما خواهد رفت.

چند توصیه دیگر :

۱۰ . اگر در نرم افزار فتوشاپ بر روی عکس دیجیتال رتوش انجام می دهید حتماً رتوش را بر روی نسخه کپی عکس انجام داده و ذخیره کنید.

۱۱ . اگر به امور چاپ عکس آشنایی ندارید، رنگ عکس دیجیتال را اصلاح و یا رتوش نکنید. در موقع چاپ، متخصصان عکاسی این کار را برای شما انجام خواهند داد تا عکس با شفافیت و رنگ بهتری چاپ شود.

۱۲ . برای مشورت در باره موارد ذکر شده بهتر است با یک عکاس حرفه ای در شهر خود نیز مشورت کنید.

 شما هم اگر تجربه ای در این زمینه دارید بهتر است آنها را بیان کنید تا دیگران از آن بهره مند شوند.

استفاده از این مطلب با ذکر نام سایت ساداو و نویسنده بلامانع است.