درخت بیدِ «فِک‌ بِن»، یادمانی کهن/ عین اله آزموده/ از بالاده که سر بالا می شوی تا به چشمه سادوا و قارقچال و دامنه های شاهدژ بروی، فقط زمین های کشاورزی فراموش شده دیده می شود، و گاهی «کروچ» خرابه ای و یا «خرمن مال» سنگ نما شده ای هنوز در آن باقیست که یاد نیاکان پرتلاش ما را زنده می کند. تک درخت بیدی کهنسال در میانه راه بالاده به سادوا دیده می شود که آن منطقه را به «فِکِ‌بِن»‌معروف کرده است. این درخت را زنده یاد قاسمعلی کهن روز، (فرزند مرحوم حسن معروف به حسن قاسملی، متولد … وفات به سال ۱۳۲۸)  در حدود ۷۰ تا ۸۰ سال قبل کاشته بود. (برای دیدن عکس زنده یاد قاسمعلی کهن روز کلیک کنید).


درخت بید فک بن و نمایی از قله شاهدژ – ۲۰ اردیبهشت ۱۳۷۸٫ عکس: عین اله آزموده

در سال های گذشته دور، آب چشمه هایی مثل سادوا و کِلاگِر و … با نهرهای باریکی به بالاده آورده شده بود تا در کارهایی مثل کاهگل کردن بام، شستن رخت، آب دادن به درختان و باغچه ها و حیوانات و … استفاده گردد. آب نهر سادوا در بین راه درخت بید را هم سیراب می کرد. وقتی درخت بید بزرگ و تنومند شد، نهر باریک سادوا هم از رونق افتاد،‌ اما ریشه های بید تنها و جوان، در اعماق زمین فرو رفته بود و آب خود را از زمین می گرفت.

در سال های گذشته اما بخشی از تنه کلفت درخت کهنسال بید در آتش افروخته شده به دست انسان سوخت و خسارت زیادی به  تنه پیر آن وارد شد. در زمستان سال گذشته نیز دو شاخه تنومند آن بخاظر سنگینی برف و یا بدست انسانی فرو افتاده و به زودی باید شاهد مرگ این درخت کهنسال باشیم.

شاخه شکسته تنه غربی درخت بید فک بن و نمایی از قله شاهدژ – ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۳٫ عکس: عین اله آزموده

درخت بید «فک بن» برای مردم بالاده یک خاطره مشترک بومی است که در روند روزگار گذشته شکل گرفته و مردم خاطرات زیادی از آن دارند. این درخت در روزگاری نه چندان دور، استراحتگاه زنان و مردان بالادهی بود، وقتی خسته از کار روزانه به روستا برمی گشتند. وقتی زنان و دختراند باری از هیزم بر دوش به سوی روستا می رفتند، در سایه سار آن دم می زدند و استراحت می گکردند. گله گوسفندی در هوای گرم کوهپایه در سایه آن آرام می گرفت. کشاورزان و دروگران بر سایه آن خستگی از تن بیرون می کردند و چاشت و ناهار می خوردند. پرندگان بر شاخه سار آن لانه می ساختند و نوای خوش سر می دادند و بدین گونه بود که درخت «فک بن» در خاطره جمعی مردم بالاده ماندگار شد.

نگذاریم نیمه بر جا مانده بید کهنسال فک بن از گزند روزگار بر زمین افتد که اگر چنین شود، بخشی از خاطرات قومی بالاده نیز خواهد مرد.

شاخه های شکسته درخت بید فک بن – ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۳٫ عکس: عین اله آزموده

شاخه شکسته تنه شرقی درخت بید فک بن  – ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۳٫ عکس: عین اله آزموده

قامت شکسته و آسیب پذیر درخت بید فک بن  – ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۳٫ عکس: عین اله آزموده

منطقه «فک بن» بخاطر وجود درخت بید به این نام زیبا نهاده شده بود و اما پس از فرو افتادن باقیمانده تنه بید که شاید هیزم اجاقی گردد، و یا … این منطقه را باید چه بنامیم؟ پیشنهاد می شود در کنار همین تنه آسیب دیده، چند درخت دیگر بید کاشته شود تا این منطقه با خاطراتش هم چنان «فک بن» باقی بماند.

با سپاس از آقای محمد آتنی مفرد آموزگار دبستان شهید دستغیب بالاده برای در اختیار قرار دادن اطلاعات مربوطه.

عین اله آزموده / مدیر سایت سادوای بالاده

authorنوشته: انجمن فرهنگی سادوا dateتاريخ : ۳۰ اردیبهشت ۱۳۹۳
entry نظرات دیگران در مورد این مطلب

به دست خود درختی می نشانم
به پایش جوی آبی می کشانم
به تابستان که گرما رو نماید
درختم چتر خود را می گشاید
خنک می سازد آنجا را ز سایه
دل هر رهگذر را می رباید
به پایش خسته ای بی حال و بی تاب
میان روز گرمی می رود خواب
شود بیدار و گوید: ای که اینجا
درختی کاشتی روح تو شاداب.
سروده عباس یمینی شریف
جناب آزموده عزیز پیشنهاد خوبیه برای انجام دادن این کار هم در خدمتیم.
دوستداران طبیعت هم برای عملی شدن این کار بسیار ارزشمند آستین ها رو بالا بزنند.
………………………………………..
سادوا: سلام جناب آقای خاسب عزیز٫ از اعلام همکاری شما سپاسگزارم. شاید برای نیمه خرداد امسال که تعداد زیادی از دوستان در بالاده هستند و چنانچه درختان بید آماده کاشت پیدا کنیم، حتماً این کار را انجام خواهیم داد. در غیر این صورت باید صبر کنیم تا بهار سال آینده.

ساداتی تیله بنی گفت

سلام خدا قوت واقعا تمام درختانی که روز و روزگاری با انسانها دوست بودند و الفت داشتند، امروز جای خود را به درختان دیگر می دهند و خود به دست نا حافظان طبیعت متلاشی می گردند. هر درختی، حرف های خوبی از همنشینان خود دارند. مخصوصاً درختانی که در داخل محل و کنار چشمه ها روییده اند.
آقای آزموده! پیشنهادی خوبی دادید. باید عرض کنم که درخت بید (فک) را هر زمان با بودن آب می تواند کاشت نیاز به این نیست که تا سال بعد منتظر شوید. در کار خیر تعجیل نمایید.

باسلام
یادم هست در روز بیان دیدگاهها و اهداف نامزدهای منتخب شورای بالاده در جلسه مسجدحضور داشتم و صحبت ان عزیزان را گوش میدادم
همه از سرسبزی و ایجاد فضای سبز و زیباسازی بالاده صحبت میکردند

راستی به نظر شما از اون زمان تا به امروز چند درخت در بالاده کاشته شد؟
.
.
.
البته درختهائی رو اعضای محترم شورا کاشتند اون هم از نوع بید(فک) اما کجا؟؟؟
.
.
.
دور مزار قدیمی مرخیل تا دم در اقای هاشمی؟
با چه فاصله ای؟ هردرخت با درخت دیگر ۸۰سانتی متر؟؟؟ اصلا چرا اونجا؟؟؟

این به نیت ایجاد فضای سبز بوده یا به نیت دیوارسازی ؟

هرچند هم اگر به نیت دیوار سازی انجام شده ولی باز ایجاد فضای سبز هست اما کاش میشدبجای ایجاد دیوار درختی ایجاد فضای سبز در خیابانهای اصلی روستا انجام میشد
کاش ما در اواخر پارسال این بیدهارو در داخل کوچه ها و خیابانهای بالاده دور منبع آب. دور زمین فوتبال. کنار جاده میرخل تا سرچشمه و از انجا تا طرف منبع اب و تا سمت کشه تا تیله بن میکاشتیم کاش از ته گت دره تا اول میرخل اینکار میشد
کاش این کاشتن بیدی که اقای ازموده برای فک بن گفتند برای اون زمان و برای داخل بالاده اعلام میشد
انصافأ بیائید برای سال بعد در ابتدای فروردین شاخه های هرس شده فک و چنار و ون و … را در بالاده بکاریم تا این روستای ما سرسبزتر شود

هرچند برای بیرون بالاده هم این عمل بسیارخوبست اما ارجحیت با داخل روستاست. ما نقد نمیکنیم اماخواهشا یه فکری به حال این محل شود
چرا روستای واوسر که تا پارسال یک لیتر اب هم نداشت سه تا منبع اب عظیم دارد؟
چطور شورای واوسر ۸ سال قبل ۸۰۰ درخت ون از منابع طبیعی چالوس گرفتند و در محلشون کاشتند؟ چرا شورای ما نمیتونند؟ چرا مردم ما اینکارو نمیکنند؟ چرا اطلاع رسانی نمیشود؟
ماه قبل زحمت کشیدند و داخل کوچه های بالاده رو گریدر زدند ولی کوچه ها بدتر شد خیابونها بدتر شد
لطفا برای اینده دور تر و زیباتر بالاده برنامه ریزی اساسی شود
تشکر.

با عرض سلام و خسته نباشید خدمت آقای آزموده عموی عزیز
پیشنهاد بسیار خوبی است.
من هم پیشنهاد میکنم ک سنت درختکاری در بالاده رواج پیدا کند. اگه هر یک از اهالی در حیاط منزلشان یک درخت بکارند درختان زیادی کاشته خواهد شد. و پیشنهاد میکنم که از مسیر (کشه) تا مسیر فک بن به فاصله هر ده متر یک درخت در دو طرف جاده کاشته شود فضای زیبا و دلنوازی در آینده خواهد شد. به نظرم هر جایی ک مناسب درختکاریه درخت بکاریم و به زیبایی و سرسبزی بالاده بیفزاییم.
به امید فردایی سبز در بالاده و روستاهای اطرافش

با سلام خدمت جناب آقای آزموده و دوستان عزیز
فردی در جمعی ازخود تعریف می نمود وقتی در یزد بودم هفتاد کدو را پشت سر هم می چیدم و از روی آن می پریدم صاحبدلی از میان جمع گفت شاید ما کدو نداشته باشیم و یزد هم دور از ما باشد ولی می توانیم پریدنت را گز کنیم (یزد دور گز مناسب )
دیگران کاشتند، اگر می توانیم ما هم بکاریم.

ذبیح اله کاردگر بالادهی گفت

چه غمگنانه به درختهای بال از دست داده نگاه کردم و افسوس خوردم.

وفا و دلنوازی را رفیقم از درخت آموز
که سایه از سر هیزم شکن هم بر نمی دارد