سفرنامه گردشگری چهاردانگه؛ داشته ها و نداشته ها/ بخش اول/ نوشته و عکس: عین اله آزموده/ گردش در طبیعت زیبا و دیدن جاذبه های طبیعی بخش چهاردانگه ساری یکی از برنامه های گروه های کوهنوردی و تورهای گردشگری در سال های اخیر می باشد. این بخش با واقع شدن در مرز استان های مازندران و سمنان و با داشتن جاذبه های گردشگری و اکوتوریسم همچون چشمه های زیبای وا – اوی سورت، دریاچه الندان، دریاچه چورِت، قله زیبای شاهدژ واقع در پارک ملی کیاسر (شاهدژ)، منطقه حفاظت شده چهارنو، جنگل های بکر، غارها، روستاهای قدیمی با معماری خاص و ده ها جاذبه طبیعی از ظرفیت بسیار بالایی نسبت به سایر بخش های استان مازندران برخوردار است.

در نوشتن این سفرنامه تلاش خواهم کرد داشته ها و نداشته های گردشگری چهاردانگه را بیشتر واکاوی نمایم؛ ظرفیت های گردشگری و نداشتن زیرساخت های حداقلی را بیان کنم، از لطف و محبت مردم روستایی، از کم لطفی و بی مهری گردشگران شهری؛ و بایدها و نبایدهای سفر در این دیار بگویم. شاید فکری برای فردایی بهتر انجام گیرد.

در هفته گذشته و با برنامه ریزی قبلی به همراه گروه کوهنوردی کانون بازنشستگان تهران و کرج به سوی چهاردانگه سفر کردم تا از طبیعت بهاری چهاردانگه دیدن کنیم. سفرمان در ساعت ۷ صبح ۱۴ خرداد ۱۳۹۳ با یک دستگاه اتوبوس اسکانیا از میدان آزادی تهران شروع و تا سمنان و شهمیرزاد ادامه یافت. سپس از جاده آسفالت شهمیرزاد – ساری و با طی کردن صد کیلومتر در ساعت یک بعدازظهر به تِلمادره در بخش چهادرانگه رسیدیم و ناهار را در رستوران تلمادره خوردیم.سازمان هواشناسی وضعیت ناپایداری را برای استان مازندران پیش بینی کرده بود و با توجه به اینکه هوای چهاردانگه به شدت متغیر و غیرقابل پیش بینی می باشد، لذا با این پیشزمینه به استقبال ابرهای توفنده ای رفتیم که از سمت غرب به سوی تلمادره و ارتفاعات داراب کوه و چشمه سورت در حال حرکت بود.

راه افتادن آب در دقایق اولیه بارش رگبار در جاده خاکی چشمه سورت

خودروی شخصی ام را کنار پاسگاه تلمادره گذاشتم و با اتوبوس گروه به سوی چشمه سورت در ارتفاعات روستای اِروست حرکت کردیم و بارش شدید باران و رگبار و تگرگ نیز با ما همراه گشت. در بین راه خودروهای سبک و اتوبوس و مینی بوس گردشگران در حال برگشت و فرار از توفان بودند. وقتی به پای چشمه سورت رسیدیم رگبار همچنان در حال باریدن بود و همه گردشگران آنجا را تخلیه کرده بودند؛ با این حال گروه تصمیم گرفت راهپیمایی تا چشمه را با پای پیاده ادامه دهد.

خانواده ی روستایی در راه مانده از شدت باران در غاری در زیر تپه چشمه سورت پناه گرفته است.

چشم انداز چشمه سورت و گردشگرانی که با کفش بر روی آن هستند.

داشتن چشمه ای زیبا مثل سورت با ویژگی های منحصر بفردش در جهان، خودبخود عاملی برای برنامه ریزی و جذب گردشگر به ویژه توریست خارجی برای مسئولان کشوری و محلی می باشد. اما متاسفانه تاکنون کمترین برنامه ریزی برای ساخت حداقل امکانات و یا آسفالت نمودن دو سه کیلومتر پایانی جاده صورت نگرفته است. سورت، تنها و بی کس بر بلندی تپه ای مانده است و به همین خاطر با سرعتی باورنکردنی در حال تخریب. وقتی سه سال پیش از سورت دیدن کردم با چیزی که در این سفر دیدم، زنگ خطر را باید به صدا در آورد که «سورت، این دومین اثر طبیعی ثبت شده ایران در جهان در حال نابودی است». سورت نه متولی دارد و نه دلسوز٫ نه تابلوی راهنما در مسیر جاده آسفالته و یا عبور تلمادره دارد و نه تابلوهای مسیریاب در بین راه، نه جایی برای پناه گرفتن گردشگران در هوای آفتابی و توفانی دارد و نه سرویس بهداشتی…. هر گوشه سورت پُر است از زباله های گردشگرانی که از صدها کیلومتر دورتر خود را به اینجا می رسانند. انبوه گردشگرانی که با کفش و بدتر از آن با خودرو بر تن زخمی سورت ضربه می زنند.

تنها خودروی برجا مانده از مسافران بر روی رسوبات شکننده چشمه سورت

باران هم چنان می بارید که قصد برگشت به تلمادره را کردیم. در بین راه و در نزدیکی روستای قلعه سر، انبوه سیل با گل و لای و سنگ وارد جاده آسفالت شد و آن را مسدود نموده و اتوبوس به سختی از آن عبور کرد. شماره همراه آقای امینی بخشدار محترم چهاردانگه را گرفتم ولی موبایلش در دسترس نبود. به آقای قادری مدیر پایگاه خبری چهاردانگه نیوز (که در سمنان ساکن هستند) زنگ زدم که وضعیت جاده سورت اینگونه شده تا به بخشدار نیز اطلاع دهد.

در نزدیکی عبور روستای قلعه سر، سیل جاده آسفالت را مسدود کرده است.

ساعت پنج بعدازظهر از تلمادره به سوی شهر کیاسر مرکز بخش چهاردانگه و دیدن دریاچه الندان رهسپار شدیم. پس از حدود ۳۰ کیلومتر راه، در ساعت شش عصر به دو راهی روستای الندان – دریاچه رسیدیم و بخاطر بارندگی شدید و نداشتن تابلوی راهنما، سر از داخل روستای الندان در آوردیم. جایی برای سر و ته کردن اتوبوس ۱۲ متری نبود و تا انتهای روستا پیش رفتیم. انتهای کوچه ای خاکی که به کشتزارها می رفت، لغزنده بود و اتوبوس لیز خورد و به دیواره و شیروانی انباری خانه ای برخورد کرد. وضعیت بحرانی ما نیز از این مرحله شروع شد. اهالی الندان با بیل و کلنگ در هوایی که باران به شدت می بارید به کمک ما آمدند و با تراکتور و بکسل کردن، کمی اتوبوس را جابجا کردیم. پس از دو ساعت دلهره و تلاش، بالاخره راننده توانست اتوبوس را سر و ته کند.

اتوبوس درون روستای الندان لیز خورده به دیوار برخورد کرد

گردشگری در فضای روستایی با وسیله نقلیه بزرگی چون اتوبوس اصلاً منطقی نیست و اینگونه اتفاقات و مشکلات را نیز به دنبال دارد. قرار بود با هماهنگی ای که دوست عزیزم جناب آقای حامد خلیلی ازنی (محقق و پژوهشگر چهاردانگه ای و معاونت آموزشی آموزش و پرورش چهاردانگه) انجام داده بودند، قرار بود شب را در حسینیه روستای ازنی که در نزدیکی دریاچه واقع شده، بمانیم. با وضعیتی که در الندان پیش آمده بود با دوستان در روستای ازنی تماس گرفتم و شرح ماجرا را گفتم. آقایان کیومرث الندانی و صابر محمدپور با دهیار روستای ازنی صحبت کرده و ایشان نیز به آقای نقی اصغری دهیار روستای الندان تلفن زدند تا حسینیه را در اختیار ما بگذارند. در حالی که مردان گروه در حال تلاش در کنار اتوبوس بودند، آقای اصغری نیز بخاری های هیزمی حسینیه را روشن کردند تا بانوان گروه بتوانند در آنجا اتراق نمایند.

لباس های خیسی که فقط با حرارت بخاری هیزمی خشک شده است.

راست: آقای اصغری و چپ: آقای رمضانی

از دوستان عزیزم آقای حامد خلیلی، کیومرث الندانی و صابر محمدپور و نیز دهیار گرامی ازنی در روستای ازنی و آقایان نقی اصغری، رمضان شهریاری و حسن الندانی (راننده تراکتور) و سایر عزیزان در روستای الندان برای کمک های بیدریغ شان صمیمانه سپاسگزارم.

خانه ای روستایی در روستای الندان

شب را در حسینیه الندان ماندیم. با دوست عزیزم آقای محمدرضا فهیم علوی بادابسری در سازمان هواشناسی ساری تماس گرفتم که اعلام کردند وضعیت هوا تا صبح فردا پنجشنبه ۱۵ خرداد، بارندگی و روز جمعه نیز صاف خواهد بود. صبح پنجشنبه به سوی دریاچه الندان حرکت کردیم. در جاده شن ریزی و با چشم انداز کشتزارهای طلایی گندم در کنار درختان سبز جنگلی و نغمه های بلبلان مست، لحظات بسیار خاطره انگیزی را تجربه کردیم.

چشم انداز کشتزارهای گندم و جو پیرامون جاده دریاچه الندان

پس از طی ۵ کیلومتر به محوطه جنگلی زیبای دریاچه رسیدیم. آسمان ابری و دریاچه در سکوت صبحگاهی از خواب بیدار شده بود. تا ساعت ده و نیم در اطراف دریاچه گشتیم. چند کومه تخته ای در اینجا وجود دارد که می توان در آن استراحت کرد. اما اینجا نیز همچون چشمه سورت از زباله های گردشگران رنج می برد.

چشم انداز صبحگاهی دریاچه الندان

بدون شرح

بدون شرح!

بدون شرح!

یکی از همنوردان فرصت را غنیمت شمرده و تنی به آب دریاچه زده است.

چشم انداز بند دریاچه الندان که متاسفانمه خودروها بر روی آن رفت و آمد و توقف می کنند

عکس یادگاری در کنار دریاچه الندان

برای عکاسی کمی دورتر از دریاچه به داخل جنگل رفتم، متاسفانه کف جنگل چنان از زباله های شهری انباشته بود که اشک آدم از این همه بی فرهنگی جاری می شود! چگونه می توان حرف از جذب گردشگر داخلی و توریست خارجی زد ولی خودمان اصول ابتدایی بهداشتی و قانون طبیعت را رعایت نمی کنیم! بعضی از همراهان دوستدار طبیعت، مقداری از زباله های اطراف دریاچه که عمدتاً ظرف پلاستیکی آب معدنی و پاکت پفک و چیپس بود، را جمع آوری کردند! ولی این حجم انبوه از زباله جمع آوری شده را به کجا باید منتقل کرد؟

داخل جنگل و کمی دورتر از دریاچه الندان! بدون شرح!

مرداب در کنار جاده جنگلی نزدیک دریاچه الندان

پیرزن روستایی. پس از سلام و احوالپرسی گفت که اسبم رم می کند. آهسته از کنارش رد شدم و با اجازه اش عکسی هم گرفتم

نوشته و عکس: عین اله آزموده/ مدیر انجمن فرهنگی سادوای بالاده

ادامه دارد ….